Vanaf maart 2020 kreeg Nederland voor het eerst te maken met een afgesloten samenleving vanwege de ‘intelligente lockdown’. Onderwijs of werken vanuit huis, beperken van sociale contacten door alléén naar buiten te gaan en geen mensen thuis te ontvangen en reisbeperkingen in binnen- en buitenland. Sociale isolatie, één van de gevolgen van een (depressieve) stemmingsstoornis, werd gemeengoed. Uiteraard met de bedoeling om het aantal Coronabesmettingen terug te dringen en daarmee de zorg te ontlasten. Maar hoe zit dit met de geestelijke gezondheidszorg? Wat zijn de gevolgen van deze maatregelen op de Nederlandse jongeren en hun psychische gesteldheid?
Daling jeugdzorgcijfers
Ruim 400.000 jongeren tot 18 jaar ontvingen in de eerste helft van 2020 jeugdzorg. Dit zijn 1 op de 12 jongeren en dat zijn er minder dan gemiddeld; voor het eerst sinds 2015! De verschillen in Nederland zijn echter groot: in Noord-Nederland, en specifiek Oost-Groningen, zijn er relatief meer jongeren die hulp nodig hebben. De daling in cijfers hangt echter samen met een verlaging aan instroom (mogelijk als gevolg van de maatregelen). Aan de andere kant is er ook minder uitstroom wat betekent dat jongeren langer van jeugdhulptrajecten gebruik maken of behandelingen worden uitgesteld.
Ambulante jeugdhulp
De ambulante jeugdhulp, de hulp zonder verblijf (overnachten) op locatie, is ook in 2020 de vorm van jeugdhulp die het meest wordt aangeboden. Bijna 66 procent van de jongeren ontvangt deze vorm van hulp waarbij ze bij de hulporganisatie komen. Dat uitgerekend deze groep jongeren door het thuiswerken minder (goede) hulp ontving, heeft zo zijn consequenties.
Ondanks de maatregelen blijft de verdeling van de jeugdhulp nagenoeg gelijk: al jaren zijn er meer jongens aan wie jeugdhulp wordt verleend. Wat betreft de leeftijdsgroepen wordt het meeste hulp geboden aan jongeren tussen de 4 en 11 jaar en geografisch gezien wordt er in Noord-Nederland (met name Drenthe en Groningen) het meest gebruikgemaakt van jeugdhulp.
Impact Corona op psychische problemen
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) constateert in maart 2021 dat er meer jeugdigen zijn met psychische problemen en dat de ernst van de problemen is toegenomen. De bestaande knelpunten in de hulp aan jongeren met psychische problemen zijn onder invloed van de coronacrisis toegenomen en verscherpt.
In het algemeen blijken jeugdigen in Nederland veel veerkracht te hebben. Ze vinden een manier hoe om te gaan met de impact van de coronamaatregelen op hun leven. Er is echter een groeiende groep jeugdigen waarover grote zorgen zijn. Deze jeugdigen zaten voor de coronacrisis al niet goed in hun vel en hun mentale problemen zijn dusdanig toegenomen dat zij dringend hulp nodig hebben. De acute vraag naar hulp bij ernstige problemen is toegenomen. Er is sprake van een toename in aantal en ernst van complexe en chronische problematiek bij jongeren. Dit gaat dan bijvoorbeeld over suïcidaliteit, verslaving, gedragsproblematiek, eetstoornissen en zelfbeschadiging.
Mentale problemen
Naast de psychische problemen neemt ook de tevredenheid over het leven af: in 2020 bleek het geluk en de levenstevredenheid van 18 tot 25 jarigen significant gedaald, ten opzichte van 2019. Het percentage jongeren dat zichzelf gelukkig noemt, daalde van 87,5 naar 83,8 procent. 18,6 procent van de jongeren was in 2020 niet tevreden met het leven. In 2019 was dit 13,9 procent.
Deze ontwikkelingen hebben geresulteerd in een toename van het aantal aanvragen voor jeugdhulp. Dit heeft tot gevolg dat de wachtlijsten in de tweedelijnszorg oplopen en jongeren langer moeten wachten voordat zij de juiste hulp krijgen. Hierdoor is ook een stijgend aantal jongeren dat elders hulp zoekt, namelijk bij telefonische hulplijnen zoals de Kindertelefoon of 113.
Ben of ken jij iemand die last heeft van (psychische) klachten? Vind je het fijn om hier vrijblijvend en laagdrempelig over in gesprek te gaan? Laat dan van je horen in een comment of privébericht.
