In de voorgaande blogs las je het verschil tussen stress, burn-out en depressies [1] en de invloed van Corona op de stemming van jongeren en de hulp die ze daarbij nodig hebben [2]. Door oplopende wachtlijsten laat hulp vaak even op zich wachten. Desalniettemin zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen wanneer je niet goed in je vel zit*.
Bij neerslachtigheid of depressie hoort onder andere een sombere stemming, weinig plezierbeleving en problemen met eten en slapen. Door bepaalde vervelende of negatieve ervaringen heb je minder (positieve) interacties met je omgeving waardoor een negatieve spiraal ontstaat van negatieve gedachten, nog minder interacties met je omgeving en daardoor een nog somberder gevoel. Je dagelijks functioneren kan dusdanig verstoord raken waardoor de kleinste activiteiten (zoals eten of slapen) al veel moeite kosten. Je komt in een vicieuze cirkel van negativiteit terecht waar je – voor jouw gevoel – niet meer uit lijkt te raken. Een professional zal jou proberen te ondersteunen in het aanbrengen van structuur in je dag en je motiveren om actief te blijven.
Denken, doen en voelen
Wat wij denken, doen en voelen hangt met elkaar samen. Elk van deze elementen heeft invloed op de andere twee. Mensen hebben zelf het meest invloed op wat ze doen en denken. Het gevoel veranderen is het meest ingewikkeld terwijl je relatief makkelijk kunt veranderen wat je doet of denkt. Positieve dingen denken of doen, geeft ons een goed gevoel en zo zorgen negatieve gebeurtenissen of gedachten voor een vervelend gevoel.
Een eerste stap in het krijgen van grip op je dip is inzicht hebben in deze samenhang. Vaak wordt dit bijgehouden in een stemmingsdagboek waarin je kunt noteren welke activiteit je doet, wat je daarbij dacht en hoe je je voelde. Dit kan ook in een zogenoemd 5G-schema waarbij je bij bepaalde Gebeurtenissen opschrijft wat je Gedachten en Gevoelens zijn en wat je vervolgens hebt gedaan (Gedrag) en wat dat voor Gevolgen had. Soms merk je op dat je negatief denkt over een taak en dat die dan (extra) zwaar voelt, terwijl een andere (meer helpende) gedachte je een ander gevoel ten aanzien van de taak kan geven. Het opsporen van negatieve (sombere) gedachten is een eerste stap naar herstel. Aan structurele (automatische) negatieve gedachten of gevoelens en denkfouten kan samen met een professional worden gewerkt.
Activatie en structuur
Zoals eerder reeds beschreven zorgt een negatieve of depressieve stemming ervoor dat je activiteiten uitstelt of helemaal niet doet. Daardoor voel je je vaak nog vervelender waardoor je nog minder activiteiten gaat ondernemen. Je komt in een vicieuze cirkel terecht die doorbroken moet worden. Een eerste stap zou kunnen zijn om weer een vaste dagstructuur te herstellen. Dat wil zeggen: op vaste tijden opstaan, eten en naar bed. Ook als slapen of eten niet goed lukt, is het belangrijk om jezelf te activeren dit te blijven doen. Elke keer als het lukt – ook al is het een klein beetje meer dan de vorige keer – zorgt dat voor een positieve ervaring en dus een stap in de goede richting: omhoog uit het dal!
Daarnaast is het belangrijk om ook activiteiten te blijven ondernemen. Leuke activiteiten geven je een goed gevoel en zorgen ervoor dat je meer positieve dingen gaat doen. In het begin zullen de positieve activiteiten nog klein zijn (en veel energie kosten en een hoop weerstand oproepen), maar dit wordt doorgaans beter naarmate je het vaker doet. Maak een lijst van leuke dingen die je kunt ondernemen en eventueel mensen die je hierbij kunnen helpen door het samen te doen, je aan te sporen of je te herinneren aan de gemaakte afspraken.
Blijf niet lopen met psychische problemen! Praat er over en zoek hulp. Ben of ken jij iemand die last heeft van (psychische) klachten? Vind je het fijn om hier vrijblijvend en laagdrempelig over in gesprek te gaan? Laat dan van je horen in een comment of privébericht.
* Specifieke factoren dienen zorgvuldig geanalyseerd te worden waardoor een behandeling op maat gegeven kan worden. De handvatten in deze blog zijn weliswaar gebaseerd op wetenschappelijke inzichten maar vervangen nimmer de specialistische ondersteuning die gegeven wordt door daartoe opgeleide professionals.
